Η ιστορία του πιάνου με ήχους και εικόνες 2- Ρομαντικά φορτεπιάνα

Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε με φορτεπιάνα του 19ου αιώνα, τους πιο κοντινούς συγγενείς του σημερινού πιάνου.

Από εδώ και πέρα μπορούμε να πούμε πως το πιάνο έχει τελειοποιηθεί σαν όργανο (όπως άλλωστε και τα βιεννέζικα φορτεπιάνα του τέλους του 18ου αι.) και ό,τι αλλαγές γίνονται στο όργανο είναι πια αισθητικής και όχι πρακτικής σημασίας.

Fortepiano Johann Fritz, Vienna 1825

Το ακούμε από τον Paul Komen: Beethoven, σονάτα για πιάνο op. 53 ‘Waldstein’, 3ο μέρος.

GLOBE GLO 5118

Άλλο ένα παράδειγμα από το ίδιο πιάνο, αυτή τη φορά ένα τραγούδι του Schubert από τον κύκλο Schwanengesang.

Der Doppelganger

Christoph Pregardien-τενόρος, Andreas Staier-fortepiano Fritz 1825.

Αν και το πιάνο παίζει μόνο μερικές συγχορδίες, ο σκοτεινός ήχος του πιάνου εποχής είναι απολύτως απαραίτητος για να αποδώσει τη λειτουργία της συνοδείας του τρομακτικού αυτού τραγουδιού.

Fortepiano John Broadwood, 1806

Διαφορετικής κατασκευής από το βιεννέζικο φορτεπιάνο, τα αγγλικά πιάνα αποτελούν τον «αντίποδα» στην κατασκευή πιάνων το 19ο αιώνα. Ο μηχανισμός είναι διαφορετικός αλλά και η κατασκευή της κάσας του οργάνου πιο ελαφριά, με πιο παχιά όμως αρμονική έδρα.

Museum of Fine Arts, Boston

Piano designed by John Broadwood and Son, English, active 1795-1808

Cameos and medallions designed by Josiah Wedgwood (1730-1795)

Case decoration by Thomas Sheraton (1751-1806)

1796

Veneered case of satinwood, tulipwood, and purpleheart with Wedgwood cameos and medallions

Piano: 97 7/8 x 43 7/8 x 35 7/8 in. (248.7 x 111.5 x 91.2 cm)

Detail of lilac Wedgwood medallion: c. 3 in. across (7.6 cm)

George Alfred Cluett Collection, given by Florence Cluett Chambers

Acquired in 1985

Στο απόσπασμα που ακολουθεί το ακούμε με τη συνοδεία ορχήστρας εποχής.

Jan Ladislav Dussek, κοντσέρτο για πιάνο σε σολ ελάσσονα op. 49 -3o μέρος, rondo:

Andreas Staier-fortepiano Broadwood 1806.

Fortepiano Pleyel 1835

Πιάνα Pleyel κατασκευάζονται ακόμα. Ήταν τα αγαπημένα πιάνα του F. Chopin. Έχω την τύχη να είμαι ιδιοκτήτης ενός υπέροχου Pleyel δεκαετίας 1870.

Pleyel 1846. Πιστεύεται πως ήταν στην ιδιοκτησία του Chopin. Σήμερα ανήκει στη συλλογή ιστορικών οργάνων που σχετίζονται με συνθέτες ‘Cobbe’.

http://www.cobbecollection.co.uk

Ακούστε ένα Pleyel του 1836 παιγμένο από τον Boegner: F. Chopin, Nocturne σε φα μείζονα.

http://www.gerasimoshoidas.com/chopin.wma

ΚΑΙ ΕΝΑ ΚΑΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Αυτονόητο είναι πως δεν έχει απολύτως κανένα νόημα να παίζει κανείς ένα όργανο εποχής, όταν αυτό δεν είναι υψηλής ποιότητας και σε άριστη κατάσταση. Επίσης, για να έχουμε καλό αποτέλεσμα, είναι αναγκαίο ο πιανίστας να γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας και να έχει εξασκηθεί επαρκώς και με επιτυχία στο παίξιμο του διαφορετικού αυτού οργάνου.

Δυστυχώς, αρκετοί πιανίστες έχουν προβεί σε αυτό το ατόπημα. Υπάρχουν ηχογραφήσεις πιανιστών που μελέτησαν μερικές ώρες σε φορτεπιάνο και μετά ηχογράφησαν –παίζοντας όπως θα έπαιζαν σε ένα σύγχρονο πιάνο. Υπάρχουν και ηχογραφήσεις που έγιναν σε όργανα τα οποία δεν ήταν σε κατάσταση να παιχτούν, πόσο μάλλον να ηχογραφηθούν. Ο ήχος τους και η εν γένει λειτουργία τους δεν είναι σε θέση να δώσουν ένα αξιοπρεπές καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και φυσικά ούτε μια ορθή εντύπωση για το τι ήταν αυτά τα όργανα όταν δούλευαν σωστά. Επομένως, το να παίζονται σε αυτή την κατάσταση σήμερα δεν έχει απολύτως κανένα νόημα.

Στο γεγονός αυτό οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος η παρεξηγημένη εικόνα των οργάνων εποχής από πολλούς σήμερα. Ένα τέτοιο παράδειγμα:

Η πιανίστα Elly Ney παίζει σε φορτεπιάνο κατασκευής Conrad Graff (1782-1851). Το όργανο αυτό θεωρείται το τελευταίο πιάνο του Μπετόβεν. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, το όργανο είναι σε άθλια κατάσταση. Μια σύγκριση με τις πιο πάνω ηχογραφήσεις εύκολα αποδεικνύει πως το παράδειγμα αυτό είναι εντελώς μη-αντιπροσωπευτικό.